۱. شناسنامه کتاب

نام کتاب: طرق حدیث الغدیر (ابن ابی شیبه)

گردآورنده: امیر تقدمی معصومی

تاریخ نشر: ۱۴۲۶هجری قمری

ناشر: دلیل ما

مکان نشر: قم

زبان: عربی

موضوع اصلی: احاديث خاص (غدير)، دمشق، تاريخ

۲. آشنایی با نویسنده

گردآورنده کتاب آقای امیر تقدمی معصومی، پژوهشگر و نویسنده معاصر ایرانی است که در زمینه‌ های فرق و مذاهب و حدیث و کلام فعالیت دارد. وی به ‌عنوان یکی از چهره‌ های فعال در حوزه ‌های علمی و فرهنگی شناخته می‌ شود و به‌ ویژه در ترویج معارف اسلامی و بررسی مباحث روایی و حدیثی فرق و مذاهب اهتمام دارد. معصومی به دلیل نگارش مقالات و کتاب‌ های متعدد، به‌ ویژه در حوزه نقد و بررسی احادیث و مسائل اعتقادی، از اعتبار و شناخت خوبی برخوردار است.

تقدمی معصومی کتاب های دیگری از این دست را نیز گردآوری نموده است که عبارتند از:

۱. حدیث الولایة و من روی غدیر خم من الصحابة

۲. ‌نور الأمیر علیه السلام في تثبیت خطبة الغدیر

۳. طرق حديث الغدير برواية ابن ابی شیبه

۳. انگیزه و اهداف تألیف

کتاب طرق حدیث الغدیر (ابن ابی شیبه)، گردآوری و تحقیق اسناد حدیث غدیر به نقل از علمای اهل سنت ابوبکر ابن ابی شیبه واسطی (متوفای ۲۳۵ق)، ابوعبدالله احمد بن حنبل شیبانی (متوفای ۲۴۱ق) و ابوبکر ابن ابی‌ عاصم شیبانی (متوفای ۲۸۷ق) است. نویسنده با بهره‌ گیری از کتب حدیث، تاریخ، رجال و فضایل اهل سنت، نقل حدیث الغدیر را از زبان آن سه عالم بررسی کرده است.

۴. اهمیت و جایگاه کتاب از لحاظ علمی و اعتبار

کتاب از نظر علمی، جایگاه مهمی دارد، چرا که به بررسی دقیق حدیث الغدیر و طرق نقل آن توسط راویان مشهور اهل سنت پرداخته است. این امر سبب می‌شود که کتاب حدیث الغدیر به عنوان یک منبع معتبر در تحقیقات حدیثی و مطالعات اسلامی به ویژه در بحث خلافت و امامت، مورد توجه پژوهشگران و علاقمندان قرار گیرد.

۵. منابع استفاده شده در کتاب

منابع کتاب طرق حدیث الغدیر شامل مجموعه ‌ای از آثار معتبر و تاریخی اهل سنت همچون «المصنف» ابن ابی شیبه، «المسند» و «فضائل الصحابه» احمد بن حنبل، و آثار ابن ابی عاصم از جمله «السنة» و «الآحاد و المثانی» است. محقق به صورت دقیق به این منابع پرداخته و طرق حدیث غدیر را از این متون استخراج و تحلیل کرده است.

۶. ساختار و فصل ‌بندی کتاب

کتاب حدیث الغدیر با مقدمه ‌ای کوتاه شروع شده و سپس در سه بخش تنظیم شده است. هر بخش به بررسی طرق مختلف حدیث الغدیر به نقل از ابن ابی شیبه، احمد بن حنبل و ابن ابی عاصم اختصاص دارد. فهرست مطالب کتاب حدیث الغدیر، هر بخش در ابتدای همان بخش آورده شده و فهرست منابع و اسامی راویان در پایان کتاب درج شده است.

۷. گزارش محتوای کتاب

در مقدمه کتاب حدیث الغدیر، به نقل حدیث الغدیر توسط سه نفر از قدمای اهل سنت اشاره شده است.

بخش اول:

به روایت ابن ابی شیبه و طرق نقل حدیث الغدیر توسط او اختصاص یافته و شامل زندگینامه مختصر وی و ده روایت مختلف درباره این حدیث است.

راویانی که ابن شیبه این حدیث الغدیر را از طریق ایشان نقل کرده است، به ترتیب عبارتند از: براء بن عازب انصاری حارثی؛ بریدة بن حصیب اسلمی؛ جابر بن عبدالله انصاری خزرجی؛ ابوایوب خالد بن زید انصاری خزرجی؛ زید بن ارقم انصاری خزرجی؛ زید بن یثیع همدانی کوفی؛ سعد بن مالک ابی وقاص قرشی زهری و ابوهریره عبدالرحمن بن صخر دوسی.

بخش دوم:

بخش دوم کتاب طرق حدیث الغدیر، شامل روایت احمد بن حنبل است که از دو کتاب «المسند» و «فضائل الصحابه» اخذ شده و به تحلیل دقیق روایات پرداخته شده است.

راویان شیبانی به ترتیب عبارتند از: براء بن عازب انصاری حارثی؛ بریدة بن حصیب اسلمی؛ ابوایوب انصاری خزرجی؛ زاذان بن عمر؛ زیاد بن ابی زیاد؛ زید بن ارقم انصاری خزرجی؛ سعید بن وهب همدانی؛ عامر بن واثله لیثی کنانی؛ عبدالله بن عباس هاشمی مکی؛

روایتی از ابوسریحه حذیفه بن اسید غفاری یا زید بن ارقم و روایاتی که عبدالله بن احمد در زیادات «مسند احمد» و «فضائل الصحابه» نقل کرده که راویان آن عبارتند از: براء بن عازب؛ عبدالرحمن بن ابی لیلی؛ علی بن ابی‌طالب(ع)؛ سعید بن وهب و زید بن یثیع و روایات ذکر شده در «فضائل الصحابه» به نقل ابوبکر قطیعی که راویان آن براء بن عازب و زید بن ارقم می‌باشند.

بخش سوم:

به روایت ابن ابی عاصم و دو کتاب «السنة» و «الآحاد و المثانی» اختصاص دارد.

راویان طریق وی به ترتیب عبارتند از: براء بن عازب انصاری؛ برید بن حصیب اسلمی؛ جابر بن عبدالله انصاری؛ حبشی بن جناده سلولی؛ ابوایوب انصاری؛ زاذان بن عمر کندی بزار؛ زید بن ارقم انصاری؛ زید بن یثیع همدانی؛ ابوسعید سعد بن مالک خدری؛ سعد بن ابی وقاص؛ طلحه بن عبیدالله؛ عبدالله بن عباس؛ عبدالله بن عمر؛ علی بن ابی‌طالب(ع) و عمیره بن سعد انصاری.

منابع