۱. شناسنامه کتاب

نام کتاب: طرق حديث الغدير برواية ابن عساكر

گردآورنده: امیر تقدمی معصومی

تاریخ نشر: ۱۴۲۶هجری قمری

ناشر: دلیل ما

مکان نشر: قم

زبان: عربی

موضوع اصلی: احاديث خاص (غدير)، دمشق، تاريخ

۲. آشنایی با نویسنده

گردآورنده کتاب آقای امیر تقدمی معصومی، پژوهشگر و نویسنده معاصر ایرانی است که در زمینه‌ های فرق و مذاهب و حدیث و کلام فعالیت دارد. وی به ‌عنوان یکی از چهره‌ های فعال در حوزه ‌های علمی و فرهنگی شناخته می‌ شود و به‌ ویژه در ترویج معارف اسلامی و بررسی مباحث روایی و حدیثی فرق و مذاهب اهتمام دارد. معصومی به دلیل نگارش مقالات و کتاب‌ های متعدد، به‌ ویژه در حوزه نقد و بررسی احادیث و مسائل اعتقادی، از اعتبار و شناخت خوبی برخوردار است. تقدمی معصومی کتاب های دیگری از این دست را نیر گردآوری نموده است که عبارتند از:

۱. حدیث الولایة و من روی غدیر خم من الصحابة

۲. ‌نور الأمیر علیه السلام في تثبیت خطبة الغدیر

۳. طرق حدیث الغدیر (ابن ابی شیبه)

۳. انگیزه و اهداف تألیف

کتاب طرق حديث الغدير برواية ابن عساكر به انگیزه گردآوری و تحقیق اسناد حدیث غدیر از کتاب تاریخ مدینة دمشق، اثر ابن عساکر، تألیف شده است. امیر تقدمی معصومی با هدف ارائه بررسی مستقل و دقیق‌ تر از حدیث غدیر و راویان متعدد آن، به تحقیق و تحلیل این اثر پرداخته است. این پژوهش به‌ ویژه به منظور پاسخ ‌گویی به نیاز علاقه‌ مندان مطالعات حدیثی و تاریخی پیرامون حدیث غدیر تألیف شده است.

۴. اهمیت و جایگاه کتاب از لحاظ علمی و اعتبار

کتاب طرق حديث الغدير برواية ابن عساكر به دلیل بهره‌ گیری از منبع معتبر و کهن تاریخ مدینة دمشق که توسط ابن عساکر جمع ‌آوری شده، از ارزش علمی بالایی برخوردار است. این اثر به ‌عنوان مرجعی معتبر در بررسی صحت و تنوع روایات حدیث غدیر، جایگاه ویژه ‌ای در مطالعات حدیثی شیعه و اهل سنت دارد. گرد آوری 130 طریق از حدیث غدیر،  کتاب طرق حديث الغدير را به اثری ارزشمند در حوزه حدیث ‌شناسی تبدیل کرده است.

۵. منابع استفاده شده در کتاب

کتاب طرق حديث الغدير با بهره ‌گیری از تاریخ مدینة دمشق به عنوان منبع اصلی ابن عساکر تألیف شده و در مقدمه، منابع دیگری نیز که در نگارش و تحلیل کتاب به‌ کار گرفته شده ‌اند، معرفی شده‌ اند. علاوه بر این، در پاورقی‌ ها نیز به کتب و منابع مختلف حدیثی و تاریخی برای توضیحات و تعلیقات اشاره شده است.

۶. ساختار و فصل ‌بندی کتاب

کتاب طرق حديث الغدير فاقد ساختار رسمی فصل ‌بندی است، اما با بررسی محتوا می ‌توان آن را به چند بخش تقسیم کرد:

1. مقدمه: این بخش شامل مقدمه‌ ای مختصر از امیر تقدمی معصومی است که در آن به انگیزه و منابع مورد استفاده در کتاب طرق حديث الغدير اشاره شده است.
2. شرح زندگی ‌نامه ابن عساکر و معرفی کتاب تاریخ مدینة دمشق: نویسنده به ذکر مختصری از زندگی ابن عساکر و توضیحاتی درباره جایگاه علمی و ارزش اثر او، تاریخ مدینة دمشق، پرداخته و با نقل قول ‌هایی از بزرگان اهل سنت مانند ابن کثیر، سبکی و دیگران، به اهمیت این کتاب اشاره کرده است.
3. طرق حدیث غدیر: در این بخش، طرق مختلف روایت حدیث غدیر از ابن عساکر آورده شده است. این طرق بر اساس ترتیب حروف الفبا تنظیم شده و شامل نام راویان مانند انس بن مالک، براء بن عازب، ابوایوب انصاری و زید بن ارقم است.
4. شأن نزول آیات اکمال و تبلیغ: در انتهای کتاب، نویسنده به شأن نزول دو آیه اکمال و تبلیغ پرداخته و ارتباط آن‌ها با حدیث غدیر را بیان کرده است.

پیوست‌ها و منابع: فهرست منابع و مصادر مورد استفاده، همراه با پاورقی‌هایی که توضیحات تکمیلی ارائه می‌دهند، در انتهای کتاب آمده‌اند.

۷. گزارش محتوای کتاب

کتاب طرق حديث الغدير با مقدمه‌ ای از نویسنده آغاز می ‌شود که در آن منابع مورد استفاده در تدوین اثر معرفی شده ‌اند. در ابتدای کتاب، خلاصه‌ ای از زندگی ‌نامه ابن عساکر، محدث و مورخ اهل سنت، ارائه گردیده است. همچنین توضیحاتی درباره اهمیت کتاب تاریخ مدینه دمشق و اعتبار آن در میان علمای اسلامی، همراه با سخنان شخصیت‌ هایی چون ابن کثیر، سبکی، نعیمی، ابن جوزی و ابن خلکان، بیان شده است.

پس از معرفی ابن عساکر و اهمیت اثرش، نویسنده به حدیث شریف غدیر و اهمیتی که این حدیث در تاریخ مدینه دمشق دارد، اشاره می‌کند. ابن عساکر این حدیث را از ۱۳۰ طریق مختلف روایت کرده که محقق در این کتاب تمامی این طرق را گردآوری و به ‌صورت علمی بررسی کرده است.

در بخش ‌های اصلی کتاب طرق حديث الغدير ، طرق به ترتیب حروف الفبا و با ذکر راویان برجسته ‌ای همچون انس بن مالک، براء بن عازب، بیده بن حصیب، جابر بن عبدالله، جریر بن عبدالله، و سایر صحابه مورد بررسی قرار می‌ گیرد. نویسنده با دقت تمام اسناد مربوط به این حدیث را از ابن عساکر استخراج و تحقیق نموده است.

در انتهای کتاب طرق حديث الغدير ، پس از بررسی اسناد مربوط به حدیث غدیر که به روایت صحابه و تابعین خاصی ختم می ‌شوند، به تفسیر و اهمیت دو آیه اکمال و آیه تبلیغ پرداخته شده است. این دو آیه با واقعه غدیر خم و معرفی رسمی امام علی (ع) به ‌عنوان ولی و جانشین پیامبر (ص) ارتباط دارند.

در این بخش، نویسنده کتاب طرق حديث الغدير به شأن نزول این آیات اشاره می‌کند؛ آیه «تبلیغ» که در آن پیامبر مأمور می ‌شود پیام مهمی را به مردم ابلاغ کند، و آیه «اکمال» که در روز غدیر خم نازل شد و نشانه تکمیل دین و رضایت خداوند از اسلام به عنوان دین کامل و جامع است. نویسنده با تحلیل این آیات، نشان می‌دهد که دلالت روشنی بر امامت و ولایت امام علی (ع) دارند و این آیات در کنار حدیث غدیر، بر جایگاه محوری امیرالمؤمنین (ع) به ‌عنوان جانشین پیامبر اسلام (ص) تأکید دارند.

منبع: ویکی نور