حکمت دویست و هشتاد و یکم

فراز

متن عربی

متن فارسی

حکمت دویست و هشتاد و یکم

امام علیه السّلام (در ترغیب به خوهاى نیكو) فرموده است :

فراز

متن عربی

متن فارسی

كَانَ لِی فِیمَا مَضَى أَخٌ فِی اللَّهِ وَ كَانَ يُعَظِّمُهُ فِی عَيْنِی صِغَرُ الدُّنْيَا فِی عَيْنِهِ

در روزگار گذشته براى من برادر و همكیشى در راه خدا (ابوذر غفّارى یا عثمان ابن مضعون) بود كه كوچك بودن دنیا در نظرش او را در چشم من بزرگ مى نمود،

وَ كَانَ خَارِجاً مِنْ سُلْطَانِ بَطْنِهِ فَلَا يَشْتَهِی مَا لَا يَجِدُ وَ لَا يُكْثِرُ إِذَا وَجَدَ

و شكمش بر او تسلّط نداشت پس چیزى را كه نمى یافت آرزو نمى كرد و اگر مى یافت بسیار بكار نمى برد،

وَ كَانَ أَكْثَرَ دَهْرِهِ صَامِتاً فَإِنْ قَالَ بَذَّ الْقَائِلِینَ وَ نَقَعَ غَلِیلَ السَّائِلِینَ

و بیشتر روزگارش خاموش بود (سخن نمى گفت) و اگر مى گفت بر گویندگان غلبه مى نمود (براى دیگرى جاى سخن باقى نمى گذاشت) و تشنگى پرسندگان را (به موعظه و اندرز از آب دانش) فرو مى نشاند،

وَ كَانَ ضَعِیفاً مُسْتَضْعَفاً فَإِنْ جَاءَ الْجِدُّ فَهُوَ لَيْثٌ غَادٍ وَ صِلُّ وَادٍ

و (بر اثر طاعت و بندگى خدا و بردبارى با مردم) ناتوان و افتاده بود و هم او را ناتوان مى پنداشتند، و هرگاه زمان كوشش (در كارى) پیش مى آمد (چون) شیر خشمگین و مار پر زهر بیابان بود (حتما كار را انجام مى داد یا در كارزار دشمن را مغلوب مى نمود، و اگر با كسى نزاع داشت بى صبرى نمى كرد و پیش از وقت)

لَا يُدْلِی بِحُجَّةٍ حَتَّى يَأْتِيَ قَاضِیاً

برهان و دلیل نمى آورد تا اینكه نزد قاضى مى آمد (و دلیل خود را بیان مى نمود، و این دلیل بر درستى رأى و اندیشه شخص است)

وَ كَانَ لَا يَلُومُ أَحَداً عَلَى مَا يَجِدُ الْعُذْرَ فِی مِثْلِهِ حَتَّى يَسْمَعَ اعْتِذَارَهُ

و كسی را سرزنش نمى كرد به كارى كه در مانند آن بهانه اى مى یافت تا اینكه عذر او را مى شنید (و این روش از لوازم عدل و انصاف است)

وَ كَانَ لَا يَشْكُو وَجَعاً إِلَّا عِنْدَ بُرْئِهِ

و از دردى (كه مبتلى مى گشت نزد كسى) شكایت نمى نمود مگر وقتى كه بهبودى مى یافت (آن هم از روى اخبار و سرگذشت نه از راه شكایت)

وَ كَانَ يَفْعَلُ مَا يَقُولُ وَ لَا يَقُولُ مَا لَا يَفْعَلُ

و آنچه مى گفت بجا مى آورد و آنچه نمى كرد نمى گفت (چون درستى و راستى را شعار خویش قرار داده بود)

وَ كَانَ إِنْ غُلِبَ عَلَى الْكَلَامِ لَمْ يُغْلَبْ عَلَى السُّكُوتِ

و اگر بر سخن بر او غلبه مى كردند در خاموشى غلبه نمى یافتند (هنگام گفتگوهاى بیجا خاموش بود)

وَ كَانَ عَلَى أَنْ يَسْمَعَ أَحْرَصَ مِنْهُ عَلَى أَنْ يَتَكَلَّمَ

و در شنیدن حریصتر بود بر گفتن (استفاده را بر افاده ترجیح مى داد)

وَ كَانَ إِذَا بَدَهَهُ أَمْرَانِ نَظَرَ أَيُّهُمَا أَقْرَبُ إِلَى الْهَوَى فَخَالَفَهُ

و اگر ناگهان (بى اندیشه) دو كار باو رو مى آورد مى نگریست كه كدام یك از آن دو به خواهش نفس نزدیكتر است با آن مخالفت مى نمود،

فَعَلَيْكُمْ بِهَذِهِ الْخَلَائِقِ فَالْزَمُوهَا وَ تَنَافَسُوا فِیهَا فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِیعُوهَا فَاعْلَمُوا أَنَّ أَخْذَ الْقَلِیلِ خَيْرٌ مِنْ تَرْكِ الْكَثِیرِ.

پس بر شما باد كه این صفات و خوها را فرا گیرید و بآنها رغبت داشته باشید، و اگر به همه آنها توانائى ندارید بدانید كه فرا گرفتن اندك بهتر است از فرو گذارى بسیار (پس به برخى از آن اخلاق متّصف شوید).

درباره ما:

پايگاه تخصصی نهج البلاغه در سال 1383 مصادف با عید سعید غدیر خم توسط مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت (علیهم السلام) با هدف آشنایی هر چه بیشتر با اندیشه های امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام و معارف بلند نهج البلاغه تأسیس گردید و سعی دارد پاسخگوی