خطبه صد و پانزدهم

فراز

متن عربی

متن فارسی

خطبه صد و پانزدهم

دعاى باران

فراز

متن عربی

متن فارسی

اللَّهُمَّ قَدِ انْصَاحَتْ جِبَالُنَا، وَ اغبْرَّتْ أَرْضُنَا، وَ هَامَتْ دَوَابُّنَا. وَ تَحَیَّرَتْ فی مَرَابِضِهَا، وَ عَجَّتْ عَجِیجَ الثَّکَالَى عَلَى أَوْلادِهَا، وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ فِی مَرَاتِعِهَا،
وَ الْحَنِینَ إِلَى مَوَارِدِهَا! اللَّهُمَّ فَارْحَمْ أَنِینَ الْانَّةِ، وَ حَنِینَ الْحَانَّةِ! اللَّهُمَّ فَارْحَمْ حَیْرَتَهَا فِی مَذَاهِبِهَا، وَاَنِینَهَا فِی مَوَالِجِهَا! اللَّهُمَّ خَرَجْنَا إِلَیْکَ حِین اعْتَکَرَتْ عَلَیْنَا حَدَابِیرُ السِّنِینَ، وَ أَخْلَفَتْنَا مَخَایِلُ الْجُوْدِ. فَکُنْتَ الرَّجَاءَ لِلْمُبْتَئِسِ، وَ الْبَلاَغَ لِلْمُلْتَمِسِ. نَدْعُوکَ حِینَ قَنَطَ الْاَنَامُ، وَ مُنِعَ الْغَمَامُ، وَ هَلَکَ السَّوَامُ، اَلَّا تُؤَاخِذَنَا بِأَعْمَالِنَا، وَ لا تَأْخُذَنَا بِذُنُوبِنَا. وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ بِالسَّحابِ الْمُنْبَعِقِ، وَ الرَّبِیعِ الْمُغْدِقِ، وَالنَّبَاتِ الْمُونِقِ. سَحّاً وَابِلاً، تُحْیِی بِهِ مَا قَدْ مَاتَ، وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ،
اللَّهُمَّ سُقْیَا مِنْکَ مُحْیِیَةً مُرْوِیَةً، تَامَّةً عَامَّةً، طَیِّبَةً مُبَارَکَةً، هَنِیئَةً مَرِیعَةً. زَاکِیاً نَبْتُهَا، ثَامِراً فَرْعُهَا، نَاضِراً وَرَقُهَا، تُنْعِشُ بِهَا الضَّعِیفَ مِنْ عِبَادِکَ، وَ تُحْیِی بِهَا الْمَیِّتَ مِنْ بِلادِکَ! اللَّهُمَّ سُقْیَا مِنْکَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنا، وَ تَجْرِی بِهَا وِهَادُنَا وَ یُخْصِبُ بِهَا جَنَابُنَا، وَ تُقْبِلُ بِهَا ثِمارُنَا، وَ تَعِیشُ بِهَا مَوَاشِینا، وَ تَنْدَى بِهَا أَقَاصِینَا، وَ تَسْتَعِینُ بِهَا ضَوَاحِینَا. مِنْ بَرَکاتِکَ الْوَاسِعَةِ، وَ عَطَایَاکَ الْجَزِیَلَةِ عَلَى بَرِیَّتِکَ الْمُرْمِلَةِ، وَ وَحْشِکَ الْمُهْمَلَةِ. وَ أَنْزِلْ عَلَیْنَا سَمَاءً مُخْضِلَةً،
مِدْرَاراً هَاطِلَةً، یُدَافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ، وَ یَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ، غَیْرَ خُلَّبٍ بَرْقُهَا، وَ لاَجَهَامٍ عَارِضُهَا، وَ لا قَزَعٍ رَبَابُهَا، وَ لا شَفَّانٍ ذِهَابُهَا، حَتَّى یُخْصِبَ لاِمْرَاعِهَا الْمُجْدِبُونَ، وَ یَحْیَا بِبَرَکَتِهَا الْمُسْنِتُونَ، فَإِنَّکَ «تُنْزِلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ مَا قَنَطُوا، وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَکَ وَ أَنْتَ الْوَلِیُّ الْحَمِیدُ».

بارالها! کوه هاى ما از بى آبى از هم شکافته، زمین ما پرغبار و خشک و خالى از گیاه شده، چهارپایان ما سخت تشنه گشته و در آغل هاى خویش سرگردان اند، همچون مادران فرزند مرده، ناله سرداده و از رفت و آمد زیاد به چراگاه ها و روى آوردن به آبگاه ها (و نیافتن آب و علف) خسته شده اند. بار خدایا! به ناله گوسفندان، و فریاد سوزناک شتران ما رحم فرما! بارالها! به سرگردانى آن ها در راه ها (از شدت گرسنگى و عطش) و ناله هاشان در آغل ها ترحم فرما!
خداوندا! هنگامى به سوى تو بیرون آمدیم که خشکسالى هاى پى درپى بر ما هجوم آورده،
و ابرهاى پرباران به ما پشت کرده اند. تو مایه امید هر بیچاره، و حلّال مشکلات هر طلب کننده اى، در این هنگام که یأس و نومیدى بر مردم چیره گشته، و ابرها از باریدن بازداشته شده اند، و حیوانات بیابان رو به هلاکت مى روند، تو را مى خوانیم که ما را به اعمالمان مواخذه نکنى،
و به گناهانمان مگیرى. بارالها! رحمتت را به وسیله ابرهاى پرباران، و بهار پر آب و گیاه،
و گیاهان سرسبز و پرطراوت بر ما بگستران؛ بارانى دانه درشت بر ما نازل کن آن چنان که زمین هاى مرده را با آن زنده کنى و آنچه را که از دست رفته به ما بازگردانى! بارالها! بارانى حیات بخش، سیراب کننده، کامل، همگانى، پاکیزه، پربرکت، گوارا و خرّمى بخش از ناحیه خودت بر ما نازل فرما!، بارانى که گیاهان پربرکت با شاخه هایى پرثمر و برگ هایى سرسبز و پرطراوت برویاند،
آن گونه که بندگان ضعیفت را با آن توان بخشى و سرزمین هاى مرده را با آن زنده کنى.
خداوندا! بارانى ده که تپّه ها و کوه هاى بلند ما را پرگیاه سازد، در دامنه ها و دشت ها جارى گردد، و به تمامى سرزمین ما نعمت فراوان بخشد، میوه ها با آن به ما روى آورند، چهارپایان ما با آن زندگى کنند، سرزمین هاى دورتر از ما نیز از آن بهره مند شوند، و روستاهاى ما از آن مدد گیرند
(همه این ها را) از برکات وسیع و گسترده و عطایاى فراوان خویش به بندگان فقیر و حیوانات وحشى بیابان عنایت فرما! (خداوندا!) آسمانى مرطوب و پرباران، بارانى دانه درشت و پى درپى که قطرات آن بر اثر کثرت و شدّت، یکدیگر را به پیش رانند و از خود دور سازند (عنایت فرما)،
نه رعد وبرق بى باران و ابر بى ثمر، و نه ابرهاى کوچک پراکنده و نه دانه هاى ریز همراه بادهاى سرد. (بارانى مرحمت کن که) قحطى زدگان به نعمت فراوان رسند و از برکت آن گرفتاران خشکسالى زنده گردند، زیرا تو آن کسى هستى که «بعد از نومیدى آن ها باران را فرو مى فرستد
و رحمتش را گسترش مى دهد و سرپرستى است شایسته ستایش!».

تفسیرُ ما فی هذه الخطبة من الغریب

قالَ السَّیِّدُ الشَّرِیفُ، رَضیَ اللهُ عَنْهُ؛ قَوْلُهُ (علیه السلام): (انْصَاحَتْ جِبَالُنَا) أیْ تَشَقَّقَتْ مِنَ المُحُول، یُقالُ: انْصَاحَ الثَّوْبُ إذا انْشَقَّ. وَ یُقالُ أیْضاً: انْصَاحَ النَّبْتُ وَصَاحَ وَصَوَّحَ، إذا جَفَّ وَیَبِسَ؛ کُلُّهُ بِمَعْنىً. وَ قَوْلُهُ: (وَهَامَتْ دَوَابّنَا) أىْ عَطِشَتْ، وَالْهُیَامُ: العَطَشُ. وَ قَوْلُهُ: (حَدَابِیرُ السّنِینَ) جَمْعُ حِدْبَارٍ، وَ هیَ النَّاقَةُ الّتِی أَنْضَاها السَّیْرُ، فَشَبَّهَ بِها السَّنَةَ الّتِی فَشَا فِیها الجَدْبُ، قَالَ ذُو الرِّمَّةِ:حَــدابِیــرُ ما تَنْفَـــکُّ إلّا مُنَـــاخَــــــةً *** عَلَى الخَسْفِ أوْ نَرْمِی بِها بَلَداً قَفْراَ وَ قَوْلُهُ: (وَلا قَزَع رَبَابُها)، الْقَزَعُ: القِطَعُ الصِّغَارُ المُتَفَرِّقَةُ مِنَ السَّحابِ. وَ قَوْلُهُ:(وَ لا شَفّانٍ ذِهَابُها) فَإنَّ تَقْدِیْرَهُ: وَ لا ذَاتِ شَفّانٍ ذِهَابُها. وَالشَّفَّانُ: الرِّیحُ البَارِدَةُ، وَالذِّهابُ: الْأَمْطارُ اللَّیِّنَةُ. فَخَذَفَ (ذاتَ) لِعِلْمِ السّامِعِ بِهِ.

توضیح بعضی از لغات پیچیده این خطبه

شریف رضی می گوید:{انصاحت جبالنا } یعنی کوهها بر اثر خشکی از هم شکافته است و {{انصاح الثوب }} وقتی گفته می شود: لباس از هم شکافته باشد {{انصاح النبت وصاح وصوح }} به هنگامی که گیاه خشک گردد می گویند وهمه این چند واژه به یک معناست وجمله {{وهامت دوابنا }}از ماده {{هیام }} به معنای عطش است و {{حدابیر السنین }} جمع{{حدبار}} به معنای شتری است {{ذوالرمه }}شاعر میگوید {{شتران نا توانی که هیچ گاه از هم جدا نمی گردند جز در خوابکاهها یا این که آنها را در محیط های بی آب وعلف قرار دهند وجمله {{ولا ربا بها }}یعنی از قطعات کوچک وپراگنده ابر نباشد وجمله {{ولا شفان ذها بها }} در تقدیر {{ ولا ذات شفان ذها بها }}است {{شفان}} به معنای باد سرد و{{ذهاب}} به معنای بارانهای نرم می باشد وکلمه {{ذات}} حذف گردید}}.

درباره ما:

پايگاه تخصصی نهج البلاغه در سال 1383 مصادف با عید سعید غدیر خم توسط مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت (علیهم السلام) با هدف آشنایی هر چه بیشتر با اندیشه های امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام و معارف بلند نهج البلاغه تأسیس گردید و سعی دارد پاسخگوی