سپاس خداي راست که به وسيله مخلوقاتش بر خلايق تجلي نموده و با برهان روشنش بر دلهاي آنان آشکار گشته است. مخلوقات را بدون تفکر آفريده است. زيرا تفکرات شايسته نيست مگر براي موجوداتي که داراي وسايل تفکر مي باشند. و خداوند در ذات خود داراي وسيله درک نيست. علم آن ذات اقدس به درون غيبي همه پوشيده ها نافذ و به امور پيچيده عقايد مخفي در دلها محيط است.

خداوند سبحان رسول گرامي را برگزيد از درخت (نسل) پيامبران و چراغدان نور و پيشاني عظمت و مرکز مکه و چراغ هاي روشنگر تاريکي ها و سرچشمه هاي حکمت.

(و از جملات آن خطبه است:) طبيبي است که با طب خود سخت به دنبال نيازمندان به طبابت روحي مي گردد. مرهم هاي شفابخش خود را محکم نموده و وسايل داغ کردن را گرم کرده. اين طبيب مداواي حاذقانه خود را در هر مورد که نياز باشد، از دلهاي کور و گوشهاي کر و زبانهاي لال، با دواي تعبيه شده اي (براي بيمار) دارد. در جستجوي موارد غفلت و جايگاه هاي حيرت است که فروغي از انوار حکمت نگرفته و از آتش زنه هاي علوم تابناک شعله اي نيفروخته اند. آنان در ميان اين ظلمات مانند چهارپاياني چرنده و صخره هاي بسيار سختند.

رازهاي مخفي براي بينايان آشکار و جاده حق براي کسي که از آن جاده منحرف شده است واضح، و قيامت پرده از روي خود برداشته و علامت آن روز بزرگ براي کسي که داراي فراست نافذ است، ظاهر گشته است. چه شده است بر من که شما را مي بينم:
قالبهايي بي روح و ارواحي بي قالب و عبادت پيشگاني بي صلاح و بازرگاناني بي سود و بيدار نماياني خفته، و حاضراني غايب، و نگاه کنندگاني نابينا، و گوش بازاني کر، و گويندگاني لال.

(اين فتنه که شما در آن قرار گرفته ايد) پرچم گمراهي است که بر قطب خود ايستاده و دسته ها و گروه هاي آن در جوامع پراکنده است. اين پرچم (فتنه) شما را با پيمانه خود تدريجا خواهد گرفت. و شما را با دستش خواهد زد. رهبر پيشرو اين پرچم (فتنه) از ملت اسلام خارج و مصر بر گمراهي ایستاده است.

در چنان روزي (استحکام فتنه و پراکنده شدن دسته ها و گروه هايش در جوامع) از شما نخواهد ماند مگر ته مانده اي مانند ته مانده ديگ. بقيه ناچيزي در ظرف بار (که بيرون ريختني است). آن فتنه شما را سخت مي مالد، مانند پوست دباغي. و آرد مي کند، مانند غلات درو شده. و انسان مومن را از ميان شما برمي گزيند، مانند برگزيدن مرغ دانه درشت را از ميان دانه هاي ريز.

(اي مردم) اين راه هاي مختلف شما را به کجا مي برد؟ و تاريکي ها در کدامين بيابان ها سرگردانتان مي سازد؟ و دروغ ها چگونه شما را مي فريبد؟ واز کدامين راه بر شما تاختن مي آورند؟ و به کدامين قصد از صراط مستقيم منحرف مي شويد؟ براي هر مدتي (در هر حادثه و نوع زندگي) کتابي است، و براي هر غيابي برگشتي. بشنويد حکمت را از شخصيت رباني که در ميان شما است و دلهايتان را براي پذيرش از او حاضر کنيد.

و اگر شما را صدا کرد، بيدار شويد و هر طلايه داري به پيروان خود راست بگويد و پراکندگي آنان را جمع کند، و قواي مغزي خود را تمرکز بخشد. آن شخص رباني حقيقت امر را براي شما مانند مهره شکافت و مانند گرفتن صمغ از درخت، چيزي از دين را فروگذار نکرد. در اين موقع (گم شدن در ميان راه هاي منحرف) است که باطل مباني خود را گرفت و جهل به مرکبهاي خود سوار شد. و طغيان و طغيان گر بزرگ و دعوت کننده به طرف حق اندک باشد.

روزگار مانند حيوان درنده حمله نمود. شتر باطل پس از خاموشي فرياد برآورد و مردم براي انجام گناه زشت دست به هم دادند. و به جهت داشتن دين و تقيد به آن از يکديگر هجرت نمودند (يعني از انسان متدين فرار کردند). و به يکديگر محبت بر مبناي دروغ ورزيدند. و به جهت داشتن صدق و تقيد به آن (به انسان صادق) عداوت نمودند.

در چنين موقعي است که فرزند موجب ناراحتي شديد، و باران موجب حرارت (مختل کننده هوا) مي گردد. در اين هنگام بر مردم پست افزوده مي شود، و از انسان هاي با کرامت مي کاهد. و مردم آن زمان گرگهايي مي گردند و سلاطينشان درندگان. و مردم متوسط طعمه هايي براي آن درندگان، و فقراي آنان مردگاني و صدق محو مي شود. و کذب با فراواني به جريان مي افتد. مردم آن زمان محبت و وداد را در زبان به کار مي برند، در حالي که با دلهاي خود با يکديگر خصومت و مشاجره مي ورزند. فسق و فجور نسب مي گردد و عفت و پاکدامني باعث شگفتي و دين اسلام مانند پوستين وارونه پوشيده مي شود.